از کاربردهای دنیای دیفای (Defi) استفاده از سیستم وام گرفتن ارز دیجیتال است که بدون نیاز به واسطه‌ها و به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کند. وام ارز دیجیتال فرایند بسیار ساده‌ای است که در آن کاربران به صورت همتا به همتا به یکدیگر وام می‌دهند. در ادامه این مطلب، به سیستم وام دهی ارز دیجیتال و البته معرفی بهترین پلتفرم های وام دهی ارز دیجیتال خواهیم پرداخت.
سیستم وام دهی ارز دیجیتال دیفای چیست؟
دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز (decentralized finance) یک اکوسیستم مالی متمرکز بر تکنولوژی بلاکچین است که بدون نیاز به اشخاص ثالث و واسطه‌ها فعالیت می‌کند. این اکوسیستم از شبکه همتا به همتا (P2P) جهت توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapps) مورد نیاز برای ارائه خدمات خود به کاربران استفاده می‌کند.
برای آشنایی بیشتر با پروتکل دیفای مقاله «دیفای چیست؟» را مطالعه کنید. دیفای به منظور ایجاد شبکه‌ای غیرمتمرکز و متن باز، شفاف و بدون مجوز برای جایگزینی امور مالی سنتی، ارائه شده است.
پلتفرم‌های وام دهی ارز دیجیتال (Lending) شبکه‌هایی هستند که در آن کاربران بدون نیاز به واسطه‌ها و سازمان‌های مالی می‌توانند از دیگر کاربران وام بگیرند. در این شبکه، کاربران رمزارزهای خود را به دیگر کاربران وام داده و در ازای آن سود معینی بسته به میزان رمزارز خود، دریافت می‌کنند.
در این پلتفرم، وام گیرنده (Borrower) به طور مستقیم از یک پلتفرم غیرمتمرکز که به آن شبکه وام دهی همتا به همتا (P2P Lending) می‌گویند، وام می‌گیرد.
وام گرفتن ارز دیجیتال در دیفای چگونه است؟
وام گرفتن ارز دیجیتال در اکوسیستم دیفای تا حدودی مشابه خدماتی که بانک‌ها ارائه می‌دهند انجام می‌شود. با این تفاوت که دیفای خدمات خود را به صورت همتا به همتا از طریق اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز ارائه می‌دهد.
پروتکل وام دهی ارز دیجیتال به کاربران امکان قرض دادن رمزارز به سایر کاربران یا دریافت وام از آن‌ها را می‌دهد.
فرایند وام دهی ارز دیجیتال بسیار ساده است. این پروتکل بیشتر روی خدمات بدون نیاز به اعتماد (trustless) تمرکز می‌کند. بدون نیاز به اعتماد بودن یعنی سرمایه گذار به راحتی می‌تواند دارایی‌های ارز دیجیتال خود را در شبکه ذخیره کرده و نگران امنیت آن‌ها نباشد.
اگرچه پروتکل دیفای، غیرمتمرکز بوده و بدون نیاز به مجوز خدمات خود را به کاربران ارائه می‌دهد اما وام گیرندگان برای دریافت وام باید وثیقه‌ای در شبکه قرار دهند.
وام گیرندگان ارز دیجیتال باید وثیقه‌ای گران‌تر از مقدار وامی که می‌خواهند دریافت کنند در شبکه قرار دهند تا واجد شرایط دریافت وام باشند.
کاربران می‌توانند هر ارز دیجیتالی که در اختیار دارند را به عنوان وثیقه استفاده کنند. به عنوان مثال، می‌توانند بیت کوین را به عنوان وثیقه قرار داده و در ازای آن لایت کوین دریافت کنند.
اگرچه سیستم وام دهی ارز دیجیتال دیفای غیرمتمرکز و بدون محدودیت است اما کاربران برای دریافت هر مقدار وام که نیاز دارند، باید وثیقه‌ای گران‌تر به شبکه ارسال کنند. این امر، می‌تواند مانع بزرگی برای بسیاری از سرمایه گذاران باشد که وثیقه‌ای در اختیار ندارند.
اما با توجه به اینکه، دیفای پروتکلی غیرمتمرکز است و هیچ گونه مجوزی از کاربران برای وام دهی دریافت نمی‌کند، لازم است که برای اطمینان از بازپرداخت وام از جانب کاربر، وثیقه‌ای گران‌تر از آن‌ها بگیرد.
وام دهنده و وام گیرنده ارز دیجیتال چیست؟
پلتفرم‌های وام دهی ارز دیجیتال دیفای به کاربران اجازه می‌دهد تا به صورت وام دهنده (Lenders) یا وام گیرنده (Borrowers) در این پروتکل فعالیت کرده و درآمد مناسبی از این فرایند کسب کنند.
وام دهنده در دیفای به کاربری می‌گویند که مقداری رمزارز در اختیار دارد و در حال حاضر قصد فروش آن را ندارد. در عین حال، کاربر می‌خواهد از این دارایی خود درآمد ثابتی کسب کند. به این ترتیب، او دارایی خود را به یک استخر نقدینگی (Liquidity Pool) ارسال کرده و در ازای مقدار رمزارزی که در استخر قرار داده است، پاداش دریافت می‌کند.
وام گیرندگان هم مقداری وثیقه (Collateral) در شبکه قرار داده و وام مورد نیاز خود را از استخر نقدینگی برداشت می‌کنند.
وام گرفتن ارز دیجیتال در پروتکل دیفای از طریق قراردادهای هوشمندی که در بلاکچین اجرا می‌شوند، امکان‌پذیر است. اغلب قراردادهای هوشمند روی بلاکچین اتریوم ایجاد می‌شوند؛ از این رو، کاربران دیفای تعامل زیادی با بلاکچین اتریوم دارند.
وام دهی ارز دیجیتال در دیفای کاملاً متفاوت با سیفای یا امور مالی متمرکز (CeFi) انجام می‌شود؛ چرا که کاربران به صورت همتا به همتا با هم در ارتباط بوده و به یکدیگر وام می‌دهند یا دریافت می‌کنند. علاوه بر این، کاربران برای استفاده از خدمات دیفای نیازی به ارائه اطلاعات شخصی یا دریافت مجوز ندارند و بدون محدودیت می‌توانند از آن‌ها بهره ببرند.
وثیقه وام گیری ارز دیجیتال چیست؟
وثیقه یکی از مهم‌ترین مفاهیم در دیفای به شمار می‌رود. زمانی که کاربر درخواست دریافت وام از یک بانک می‌کند باید نوعی وثیقه در اختیار وام قرار دهد. در کشور ما، ضامن‌ها کار وثیقه را انجام می‌دهند که اگر فردی نتوانست وام را پرداخت کند آن‌ها وام را از ضامن دریافت می‌کنند.
بسیاری تصور می‌کنند که در پلتفرم‌های دیفای، با توجه به ماهیت غیرمتمرکز بودن این شبکه‌ها، هیچ گونه وثیقه‌ای وجود ندارد. با این حال، دیفای هم از وثیقه‌ها برای اطمینان از بازپرداخت وام‌ها استفاده می‌کند.
با این وجود، وام گیری ارز دیجیتال در دیفای به صورت ناشناس انجام شده و شبکه هیچ گونه اطلاعاتی درباره وام دهندگان و وام گیرندگان در اختیار ندارد. به همین دلیل، آن‌ها از وام گیرندگان می‌خواهند که وثیقه‌ای گران‌تر از مبلغ وام درخواستی به شبکه بدهند.
در برخی پروتکل‌ها کاربران می‌توانند تا ۶۰ درصد ارزش وثیقه خود وام بگیرند و برخی نیز نیازمند وثیقه ۱۵۰درصدی برای وام دهی به کاربران هستند.
نمونه‌ای از وثیقه برای سیستم وام دهی ارز دیجیتال
به عنوان نمونه پروتکل میکردائو را در نظر بگیرید که نیازمند وثیقه ۱۵۰ درصدی برای پرداخت وام به کاربران است. یعنی اگر فردی درخواست دریافت وامی به ارزش ۱۰۰ توکن دای (DAI) را از پروتکل میکردائو (MakerDAO) داشته باشد، باید به ارزش ۱۵۰ دلار اتر (ETH) به این پروتکل پرداخت کند.
علاوه بر این، در صورتی که قیمت اتر افت کرده و ارزش وثیقه وام گیرنده به زیر ۱۵۰ دلار برسد، دارایی کاربر لیکوئید می‌شود. برای آشنایی بیشتر با پروژه های دیفای به مقاله «بهترین توکن های دیفای در سال ۲۰۲۲» مراجعه کنید.
مزایای وام گرفتن ارز دیجیتال
سیستم وام دهی ارز دیجیتال، خدمات بسیار متفاوتی نسبت به امور مالی سنتی ارائه می‌دهد و به همین دلیل مزایای زیادی برای سرمایه گذاران و تریدرها دارد. برخی از مزایای وام گرفتن ارز دیجیتال عبارت‌اند از:
سرعت بالای وام گرفتن از دیفای
کاربرانی که می‌خواهند از پروتکل‌های دیفای وام بگیرند، پس از ارائه وثیقه در سریع‌ترین زمان ممکن وام خود را دریافت خواهند کرد. برعکس در امور مالی سنتی، فرد نه تنها لازم است مدت زیادی برای دریافت مجوز تلاش کند بلکه پس از دریافت مجوز نیز باید در انتظار دریافت وام باشد.
تداوم و یکپارچگی در خدمات
سیستم وام دهی دیفای یکپارچگی مناسبی در خدمات خود ارائه داده و قوانین و مقررات به صورت شفاف مشخص شده است.
بدون نیاز به مجوز
سیستم وام دهی امور مالی غیرمتمرکز، دسترسی باز و بدون نیاز به مجوز را به تریدرها ارائه می‌دهد. به این ترتیب، هر کاربری که کیف پول دیجیتالی دارد می‌تواند از خدمات و اپلیکیشن‌های دیفای بهره ببرد.
علاوه بر این، کاربران دیفای، بدون محدودیت‌های جغرافیایی و منطقه‌ای می‌توانند در هر جای جهان از این پروتکل وام بگیرند.
قابلیت برنامه نویسی
دیفای امکان توسعه و ایجاد قراردادهای هوشمند را هم ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند از قراردادهای هوشمند برای اجرای خودکار معاملات و تراکنش‌ها استفاده کنند. به علاوه، هر کسی که با زبان‌های برنامه نویسی آشنایی دارد می‌تواند از این قراردادهای هوشمند استفاده کند.
تحت حفاظت شخصی
یکی دیگر از مزایای منحصر به فرد وام گرفتن ارز دیجیتال، ویژگی تحت حفاظت شخصی (Self custody) بودن پروتکل دیفای است. کاربران در این پلتفرم‌ها مدیریت دارایی‌های خود را بر عهده اشخاص ثالث قرار نداده و خود به تنهایی مسئولیت مدیریت آن‌ها را بر عهده دارند.
تغییرناپذیری
پروتکل دیفای بر اساس فناوری بلاکچین طراحی شده است. یکی از ویژگی‌های مهم بلاکچین، تغییرناپذیری آن است. در پلتفرم‌های مبتنی بر بلاکچین، تراکنش‌ها پس از اجرا و تأیید غیرقابل تغییر و بازگشت خواهند بود و هیچ کسی توانایی دست‌کاری آن‌ها را ندارد.
هم کنش پذیری
هم کنش پذیری (Interoperability) به پروتکل‌های مختلف دیفای اجازه می‌دهد تا در ارائه خدمات و سرویس‌ها با یکدیگر هماهنگی داشته باشند. هم کنش پذیری در پروتکل دیفای بسیار مهم است چرا که به شبکه اجازه می‌دهد طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال را به کاربران ارائه دهند.
بهترین پلتفرم های وام دهی ارز دیجیتال
کاربران ارز دیجیتال از پروژه‌های مختلفی می‌توانند نسبت به دریافت و پرداخت وام در پروتکل دیفای اقدام کنند. برخی از بهترین پلتفرم های وام دهی ارز دیجیتال در زیر معرفی شده اند.
میکر
میکر (Maker) یکی از بهترین پلتفرم های وام دهی ارز دیجیتال است که به کاربران اجازه دریافت و پرداخت وام در قالب توکن‌های دای (DAI) را می‌دهد. دای نوعی استیبل کوین است که ارزش آن همواره با ۱ دلار ایالات متحده است. هر کسی که مقداری دارایی ارز دیجیتال مانند اتر (ETH) یا بت (BAT) در اختیار دارد می‌تواند به عنوان وثیقه در میکر قرار داده و در ازای آن توکن دای را دریافت کند.
کاربران می‌توانند به میزان ۶۶ درصد از ارزش وثیقه خود توکن دای وام بگیرد. در صورتی که ارزش وثیقه پایین‌تر از حد تعیین شده سقوط کند، امکان دارد تا ۱۳ درصد وثیقه کاربر لیکوئید (liquidation) شود.
آوه
آوه (Aave) هم یکی دیگر از بهترین پلتفرم های وام دهی ارز دیجیتال در دنیای دیفای است که در سال ۲۰۲۰ راه اندازی شد. این پلتفرم، یک پروتکل نقدینگی غیر حضانتی برای وام گیری و وام دهی ارز دیجیتال است.
آوه به وام دهندگان اجازه می‌دهد تا دارایی خود را در یک استخر قرار داده و در ازای آن مقدار مشخصی توکن به نام آ توکن (aTokens) دریافت می‌کند.
پروتکل آوه، به صورت خودکار، نرخ بهره را بر اساس مقدار عرضه و تقاضا تعیین می‌کند. بر اساس این پروتکل، هر چه میزان توکن‌هایی که یک هولدر در اختیار دارد بیشتر باشد، نرخ سود او نیز بیشتر خواهد شد.
کامپاند
کامپاند یک پروتکل ناشناس است که با هدف ارائه یک پلتفرم مالی و متن باز ارائه شده است. این پلتفرم به کاربران خود اجازه می‌دهد تا ارزهای دیجیتال خود را سپرده گذاری کرده و در ازای آن سود بگیرند یا از شبکه وام دریافت کنند.
برای خرید کامپاند از صرافی تتانکس به صفحه «خرید ارز دیجیتال کامپاند» مراجعه کنید.
پروژه کامپاند از دو توکن کامپ (COMP) و سی توکن (cTokens) استفاده می‌کند. کامپ توکن حاکمیتی شبکه کامپاند است که به دارندگان اجازه شرکت در رأی‌گیری‌ها می‌دهد.
سی توکن هم توکن دوم کامپاند است که از آن برای ردیابی پوزیشین‌های کاربران استفاده می‌شود. سی توکن بر اساس استاندارد توکن ERC-20 توسعه یافته است و نمایانگر دارایی‌هایی است که کاربران در کامپاند قرار داده‌اند.
به عنوان نمونه، اگر کاربر مقداری اتر در شبکه قرار داده باشد، دارایی او با نماد «cETH» نشان داده می‌شود یا کاربری که توکن دای را در شبکه سپرده گذاری کرده است، دارایی او با نماد cDAI نشان داده می‌شود.
خلاصه ای از آنچه درباره وام گرفتن ارز دیجیتال گفته شد:
سیستم وام دهی ارز دیجیتال از کاربردهای دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز است که به کاربران ارز دیجیتال امکان وام گیری و وام دهی به صورت ناشناس و بدون نیاز به واسطه‌ها می‌دهد. در پروتکل دیفای کاربران می‌توانند با ارائه وثیقه‌ای وام دریافت کنند یا حتی دارایی خود را به سایر کاربران وام داده و در ازای آن سود بگیرند.
یکی از نکات مهم درباره وام گرفتن ارز دیجیتال این است که کاربران برای وام گیری باید وثیقه‌ای بیشتر از ارزش وام مورد درخواست در شبکه قرار دهند. علاوه بر این، در صورتی که ارزش وثیقه افت کند از طرف پروتکل لیکوئید خواهد شد.
پلتفرم ها و سیستم های زیادی در حوزه ارزهای دیجیتال فعالیت کرده و خدمات وام دهی را به کاربران ارائه می‌دهند. برخی از پروژه‌های برتر دیفای عبارت‌اند از میکر، کامپاند و آوه که کاربران می‌توانند برای وام گیری یا وام دهی ارز دیجیتال به آن‌ها مراجعه کنند.
